Prowadzący: dr Michał Wagner

Opis: Wykład poświęcony będzie problematycznym dziejom odbioru darwinizmu w Polsce, a szczególnie konfliktom, do jakich dochodziło pomiędzy polskimi darwinistami a kreacjonistami. Pierwsze pełne polskie tłumaczenie dzieła Karola Darwina O powstawaniu gatunków zostało wydane dopiero w 1884 roku, chociaż polscy naukowcy wykładali teorię Darwina zdecydowanie wcześniej. Jednak dopiero wydanie książki Darwina zapoczątkowało zderzenie pomiędzy polskimi ewolucjonistami, a kreacjonistami wywodzącymi się wtedy ze środowisk kościelnych. Konflikty często przebiegały w atmosferze skandali obyczajowych. Szczególnie pod tym względem w historii polskiej nauki zapisał się inauguracyjny wykład poświęcony Darwinowi Bronisława Dybowskiego, który odebrany został jako promocja ateizmu i doprowadził do szeregu protestów domagających się jego zwolnienia. Stanowisko kościoła względem teorii ewolucji zmieniło się w XX wieku. Intelektualiści związani z kościołem zaczęli podejmować próby pogodzenia teorii ewolucji z chrześcijaństwem. Te jednak zostały zakłócone, kiedy prof. Maciej Giertych w latach 80-tych zaczął popularyzować poglądy kreacjonistów amerykańskich. Odpowiedź katolickiego środowiska intelektualnego była jednoznaczna – całkowite potępienie kreacjonizmu promowanego przez Giertycha. W trakcie wykładu zostaną zaprezentowani kluczowi myśliciele, którzy kształtowali sposób, w jaki ewolucjonizm był odbierany w Polsce.

Zagadnienia

1) Polski predarwinowski transmutacjonizm – teorie Juliusza Słowackiego i Adama Chałupczyńskiego;

2) Dwa obrazy darwinizmu w pismach polskich filozofów chrześcijańskich – Darwin jako kreacjonista i Darwin jako ateista – zaprezentowanie stanowisk Stefana Pawlickiego i Władysława Zaborskiego;

3) Darwinizm jako filozofia społeczna. Odbiór teorii doboru naturalnego przez polskich socjalistów – przedstawienie poglądów Bronisława Dybowskiego i intelektualistów związanych z pismem „Głos”;

4) W poszukiwaniu niedarwinowskiej teorii ewolucji – poglądy Kazimierza Waisa, Franciszka Gabryla, Feliksa Hortyńskiego;

5) Kreacjonizm „naukowy” w Polsce i jego recepcja wśród filozofów przyrody;

6) Rozważania nad darwinizmem w kontekście relacji nauka i wiara – przedstawienie poglądów Tadeusza Wojciechowskiego, Kazimierza Kłósaka, Kazimierza