O medytacji i kontemplacji filozoficznej

Prof. dr hab. Jan Krokos

  • 17.10.2022
  • 07.11.2022

Część 1: Medytacja i kontemplacja to dwa podstawowe poznawcze odniesienia się człowieka poznającego do przedmiotu poznania, mające swe zastosowani w filozofii. W pierwszej części po wstępnym rozróżnieniu obu skupię się na kontemplacji jako nieredukowalnym przedmiotowym odniesieniu się do przedmiotu poznania, będącym podstawą budowania wiedzy przedmiotowej. Analizę kontemplacji jako bezpośredniego oglądu przedmiotu poprzedzę kilkoma uwagami historycznofilozoficznymi, odnosząc się do starożytności i średniowiecza. Przede wszystkim skupię się na niezapośredniczonym oglądzie fenomenologicznym, będącym podstawą wszelkiego poznania teoretycznego.

Część 2: W drugiej części skupię się na medytacji, odgrywającej istotną rolę w poznaniu filozoficznym zwłaszcza w nowożytności i we współczesności. W medytacji zainteresowanie kieruje się na proces naszego poznawania, a szerzej – na nasze życie świadomościowe. Jest ona zatem poznaniem metaprzedmiotowym, kontrolującym poznawcze odniesienia przedmiotowe. W rozważaniach nad medytacją odniosę się do ujęć fenomenologicznych.

  • E. Husserl, Idea fenomenologii, tłum. J. Sidorek, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2008;
  • J. Krokos, Fenomenologia Edmunda Husserla, Aleksandra Pfändera, Maxa Schelera, Katolicka Agencja Wydawnicza „MAG” Warszawa 1992.
  • R. Descartes, Medytacje o pierwszej filozofii. Zarzuty uczonych mężów i odpowiedzi autora. Rozmowa z Burmanem, tłum. M. i K. Ajdukiewiczowie, S. Swieżawski, I. Dąmbska, Wydawnictwo Antyk Kęty 2001.
  • E. Husserl, Medytacje kartezjańskie z dodaniem Uwag krytycznych Romana Ingardena, tłum. A. Wajs, Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa 1982.

Jan Krokos, prof. dr hab w latach 1971-1977 odbył studia filozoficzno-teologiczne w Prymasowskim Wyższym Seminarium Duchownym w Gnieźnie i na Papieskim Wydziale Teologicznym w Poznaniu, uzyskując tytuł zawodowy magistra teologii, a w latach 1980-1983 – studia filozoficzne na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, uzyskując tytuł zawodowy magistra filozofii Chrześcijańskiej. W 1990 r. na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL obronił rozprawę doktorską Koncepcja fenomenologii w ujęciu Husserla, Pfändera, Schelera i niektórych ich uczniów uzyskując stopień doktora nauki humanistycznych w zakresie filozofii (promotor: prof. dr hab. Antoni B. Stępień). W 2004 r. na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie filozofii na podstawie dorobku naukowego i rozprawy Sumienie jako poznanie. Fenomenologiczne dopełnienie Tomaszowej nauki o sumieniu. W 2016 r. Prezydent RP nadał mu tytuł profesora nauk humanistycznych. W 1993 r został zatrudniony na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie – obecnie na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Był m.in. prodziekanem (1996-2005 oraz 2012-2019) i dziekanem (2005-2012) Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej oraz od 2005 r. kierownikiem Katedry Teorii Poznania. Członek Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu (Oddział Societa Internazionale Tommaso d´Aquino), Polskiego Towarzystwa Fenomenologicznego, członek-korespondent Towarzystwa Naukowego KUL oraz członek Komitetu Głównego Olimpiady Filozoficznej. Jego zainteresowania naukowe obejmują zasadniczo trzy obszary problemowe: 1. metodologię teologii oraz zagadnienia racjonalności chrześcijaństwa i wiary 2. teorię poznania i fenomenologię oraz 3. antropologię z etyką. W badaniach naukowych nawiązuje do trzech tradycji filozoficznych: fenomenologicznej, tomistycznej i (niekiedy) analitycznej. W szczególności zajmował się problematyką poznania bezzałożeniowego i atematycznego, rolą języka w poznaniu (szczególnie rolą pytań w poznaniu potocznym i naukowym), problemem wolności w poznaniu i rolą woli w akcie poznania, teorią poznania praktycznego (w tym teorią sumienia), intencjonalnością. Wypromował 3 doktorów.

Szczytem wszystkiego, co można osiągnąć, jest filozofia. Nie dla zysku, ani honoru, ani sławy, ale dla samej prawdy. To jest cel życia, jego największy dar.

Arystoteles