Prof. ucz. dr hab. Michał Piekarski
- 13.02.2023
- 27.02.2023
Część 1: Pojęcie nastawienie nie należy do podstawowego słownika filozoficznej teorii poznania. Gra ono jednak niebagatelną rolę w wyjaśnianiu ludzkich procesów poznawczych. W mowie potocznej mówi się, że np. “ktoś przyjął negatywne nastawienie wobej kogoś innego”, że “pozytywne nastawienie jest kluczem do sukcesu” itd. To potoczne rozumienie wiąże nastawienie z pewnego rodzaju postawą emocjonalnie czy uczuciowo nacechowaną. Z całą pewnością ludzkie poznanie może mieć takie odcienie niemniej nastawienie w sensie epistemicznym nie tyle jest określonym uczuciem czy supozycją, które współtowarzyszy aktom poznawczym, ile określa epistemiczną postawę podmiotu wobec określonych przedmiotów. Innymi słowy nastawienie określa typ poznania. Pierwsze webinarium będzie poświęcone ogólnemu wprowadzeniu w pojęcie nastawienia epistemicznego.
Część 2: W drugim webinarium przyjrzę się dwóm filozoficznym interpretacjom nastawienia epistemicznego: naturalistycznej i transcendentalnej. Naturalistyczna zostanie oparta na wpływowym we współczesnej filozofii umysłu stanowisku Daniela Dennetta. Dennett odróżnił trzy rodzaje nastawień: fizykalne, projektowe i intencjonalne. To ostatnie określa jako “potoczne” rozumienie umysłów innych. Interpretacja transcendentalna odwoływać się będzie do fenomenologii Edmunda Husserla w której pojęcie nastawienia zyskało uprzywilejowany charakter: tzw. zawieszenie tezy “naturalnego nastawienie” ma w zasadzie stanowić warunek uprawiania filozofii. Nastawienie jest również immanentne aktom poznawczym w tym sensie, że określa ono ich charakter.
- D. Dennett, Dźwignie wyobraźni i inne narzędzia do myślenia. Kraków, 2015.
- E. Husserl, Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii. T 1. Warszawa, 1967;
- J. Krokos, „Nastawienie i jego rola poznawcza. Zarys problemu”, w: S. Koperek, W. Zuziak (red.), Scire Deum, Kraków 2006, ss. 281-291.
Michał Piekarski, profesor uczelni, doktor habilitowany, pracownik Katedry Teorii Poznania w Instytucie Filozofii UKSW w Warszawie. Jego zainteresowania badawcze dotyczą przetwarzania predykcyjnego, modeli Bayesa, normatywności biologicznej oraz wybranych zagadnień z zakresu filozofii kognitywistyki i epistemologii. Autor książek „Logika-Gramatyka-Pragmatyka. Ewolucja Wittgensteinowskiej koncepcji związku języka ze światem” (Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2014), „Mechanizmy predykcyjne i ich normatywność” (Liberi Libri, Warszawa 2020) oraz kilkudziesięciu artykułów opublikowanych w polskich i zagranicznych czasopismach naukowych.
