Prowadząca: prof. ucz. dr hab. Kordula Świętorzecka
Opis: Niektóre z przekonań o charakterze filozoficznym daje się scalić w zespoły twierdzeń na temat rzeczywistości – są to tzw. systemy (teorie) filozoficzne. Od teorii filozoficznych oczekuje się tego, by ich twierdzenia nie były wewnętrznie sprzeczne, a ponadto, by były ogólne i doniosłe tzn. żeby dotyczyły pewnych niezmienniczych i nietrywialnych aspektów rzeczywistości. Aby zbadać to, czy dana teoria filozoficzna realizuje te oczekiwana, należy sprecyzować jej siatkę pojęciową, wyodrębnić jej specyficzne twierdzenia i zbadać związki między nimi. Optymalnymi narzędziami do tego typu badań są narzędzia logiczne. W ramach wykładu wybieramy następujące pary pojęć filozoficznych: podmiot/atrybut; jedność/wielość; możliwość/konieczność. Pojęcia te leżą u podstaw wielu znanych systemów filozoficznych i gdy mają określoną precyzację, generują kluczowe i charakterystyczne twierdzenia tych systemów. Wymienione pary pojęć i ich układy zrekonstruujemy na gruncie współczesnych wersji: metafizyki G. Leibniza, Leibniza teorii światów możliwych, onto-teologicznych poglądów B. Bolzana i K. Gödla. Do analizy zastosujemy logikę klasyczną, systemy będące jej modalnymi rozszerzeniami zinterpretowanymi w semantyce światów możliwych (wybrane logiki K-modalne) oraz nadbudowane na nich systemy z dwoma rodzajami predykacji (atrybucją i reprezentacją).
Bibliografia:
– w języku angielskim:
Benson M. 1986. The Philosophy of Leibniz: Metaphysics and Language. New York: Oxford University Press; Adams, R. M. 1994. Leibniz: Determinist, Theist, Idealist, Oxford University Press; Świętorzecka K. 2013. „Towards Leibnizian Possibility. Formal Frame of Modal Theory of Individual Concepts”. Studia Philosophiae Christianae (2013)3, 72-84; Świętorzecka K. 2018. „Two formal interpretations of Bolzano’s theory of substances and adherences”. Axiomathes; Świętorzecka K. 2012. Gödel’s ‘Ontologischer Beweis’. Remarks on Its Philosophical Background and Variations. In: Gödel’s Ontological Argument. History, Modifications, and Controversies, K. Świętorzecka (ed.), Semper, Warsaw, 1-45.
– w języku polskim:
Gurczyński J. 2013. „Przedmiotowe logiki fikcji. Część III: Teoria Obiektów Abstrakcyjnych E.N. Zalty”. Diametros nr 35 (marzec 2013): 21–48; Świętorzecka K. 2014. O możliwych światach pojęć jednostkowych. Formalna rekonstrukcja koncepcji B. Matesa. W: Księga pamiątkowa Marianowi Przełęckiemu w darze na 90-lecie urodzin. Nauka i Język II. A. Brożek, J. Jadacki (red.), Norbertinum, Lublin 2014, 159-169; Jarmużek T. 2016. Dowody ontologiczne po św. Anzelmie : Kartezjusz, krytycy oraz współcześni kontynuatorzy. W: Przewodnik po filozofii religii, nurt analityczny. J. Salamon (red), 219-230; Świętorzecka K. 2012. „Ontologiczny dowód Gödla z ograniczoną redukcją modalności”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 3/2012(83), 21-34.
