Prowadzący: prof. dr hab. Artur Andrzejuk
Opis: Wykład ma na celu zapoznanie z najważniejszymi nurtami i postaciami średniowiecznej filozofii arabskiej (z nurtu „falsafa”) oraz jej wpływem na kulturę łacińskiej Europy.
1. Zgodnie z dawniejszymi opracowaniami używamy określenia „filozofia arabska”, a nie „filozofia muzułmańska” lub „arabsko-muzułmańska”. Korzystamy tu z kryterium językowego: filozofią arabską nazywamy więc filozofię stworzoną i wyrażoną w języku arabskim.
2. Średniowiecze w dziejach kultury arabskiej datuje się od wystąpienia proroka Mahometa w 622 roku (pierwszy rok hidżry); dla filozofii arabskiej ten początek przesuwa się o ponad dwieście lat, do roku 830, kiedy to kalif al-Mamun założył w Bagdadzie instytut naukowy pod nazwą Dom Mądrości (Bajt al-Hikma) i kiedy pracujący tam al-Kindi zainicjował badania nad filozofią Arystotelesa. Za kres średniowiecznej cywilizacji arabskiej przyjmuje się na wschodzie zdobycie Bagdadu przez Mongołów w 1258 roku, zaś na zachodzie – zdobycie Kordoby przez chrześcijan w 1492 roku. Takie też ramy czasowe przyjmujemy w tym wykładzie.
3. Filozofia uprawiania przez Arabów i narody przez nich podbite i zislamizowane (Syryjczyków, Persów, Turków, Afrykańczyków) nie jest jednolita. Nie ma też zgody wśród badaczy, co uznajemy za myśl filozoficzną w łonie islamu. Wyróżnia się co najmniej cztery nurty myślowe, w których znajdujemy elementy filozofii. Interesują nas jednak szczególnie ci autorzy arabscy, którzy wspomniany wpływ wywarli, a byli to przede wszystkim przedstawiciele „falsafa” – arabskiej filozofii perypatetyckiej i nawet taki teolog i wróg „falsafa” jak al-Gazali trafił do historii filozofii na Zachodzie ze względu na swą perypatetycką twórczość. Usprawiedliwieniem zatem tego wyboru jest spojrzenie na średniowieczną filozofię arabską „oczami łacińskimi i europejskimi”.
